Syndrom brachycefalizacji:aspekt naukowo-kliniczny

Osobniki o czaszce brachycefalicznej to takie, u których szerokość czaszki jest większa lub równa 80% jej długości. Termin brachycefalizacja mówi o chondrodysplazji, która może być wynikiem udomowienia, inaczej określany psy krótkopyskie.

Rasy brachycefaliczne (krótkopyskie) to zazwyczaj rasy przejściowe, czyli powstałe w wyniku krzyżowania rasy lokalnej z pierwotną.

fot. czaszka psa dolichcefalicznego (L) i brachycefalicznego (P)

Rasy należące do morfotypu brachycefalicznego:

• Buldogi( angielski, amerykański, francuski)
• Boston terier
• Mops
• Pekińczyk
•  Shih-tzu
•  Lhasa apso,
•  Cavalier King Charles Spaniel
•  Gryfoniki
•   Bokser

CECHA	PIES BRACHYCEFALICZNY
Płaska cześć trzewioczaszki (skrócenie)	+
Niski wzrost	+
szyja krótka, mocna, często z dużą ilością luźnych, grubych fałd skóry w okolicy gardła	+
odcinek nosowy krótki nos wydłużony, asymetryczny z wąską             i cofniętą nasadą o zaznaczonym kącie nosowo− czołowym	+
nadliczbowe zęby (hiperdoncja) -czesto	+
opóźnione zarastanie ciemiączek i zrastanie się szwów sklepienia czaszki	+
nieprawidłowości budowy miednicy	+

tab. charakterystyka anatomii psów krótkopyskich

CHARAKTERYSTYKA  GATUNKÓW KRÓTKOPYSKICH

• u ras krótkogłowych część mózgowia jest względnie duża w stosunku do części trzewnej
• cześć twarzowa jest skrócona i poszerzona
• grzebień strzałkowy zewnętrzny jest zredukowany lub całkowicie nieobecny
• część psów krótkogłowych cechuje prognatyzm
• różnice w czaszkach małych i dużych psów mopsowatych zaznaczają się przede wszystkim na obecności lub braku grzebienia skroniowego, wyrostka jarzmowego  kości czołowej, grzebienia potylicznego.
• im większa czaszka, tym twory te są silniej zaznaczon
• boczne powierzchnie czaszki znacznie się różnią w zależności od rasy. Najbardziej widocznymi elementami tej części czaszki są:
• łuk jarzmowy,
• dół skroniowy,
• puszka bębenkowa,
• oczodół
• dół skrzydłowo-podniebienny. Kwalifikacje do odpowiedniego morfotypu:

Kwalifikacja osobnika lub rasy do danego morfotypu oparte są  na odpowiednich pomiarach szkieletu głowy (kraniometria) lub obrazu radiologicznego (RTG, CT). Niestety, istnieją duże rozbieżności w przedziałach wartości przyżyciowych pomiarów przy ocenie poszczególnych morfotypów. Nie wszystkie metody mogą być stosowane przyżyciowo.

 

                                                                               Kątowanie czaszki:
U ras brachycefalicznych wynosi od 9^o do 14^o
U ras mesaticefalicznych wynosi od 19 ^o do 21 ^o
U ras dolihocefalicznych od 25 ^o do 26 ^o

fot. pomiary przyżyciowe ( Kupczyńsja i wsp.2008)

fot. pomiary post mortem (Kupczyńska i wsp.2008)

Indeks czaszkowo-twarzowy

 Jest to stosunek długości czaszki do długości twarzy. Wyliczony stosunek tych wielkości dla psów brachycefalicznych wynosi ok. 3 lub 10 : 3. W czołowej monografii dotyczącej psa podaje się, że indeks czaszkowy powinien być bliski 50 dla psów dolihocefalicznych, a wynosić około 100 dla brachycefalicznych.

                                            fot. czaszka buldogów na przestrzeni 45 lat

Przyżyciowe skutki brachycefalizacji u psów: 

Polimorfizm psa stwarza wiele problemów zarówno w aspekcie anatomicznym, jak i klinicznym.U przedstawicieli morfotypu brachycefalicznego obserwuje się często choroby powodowane wyłącznie charakterystyczną dla nich morfologią głowy. Wymaga to określonego postępowania diagnostycznego oraz terapeutycznego. 

      PROBLEMY W OBRĘBIE CZASZKI:

v  trudności z oddychaniem (czasami dość znacznie)
      •      Zadyszka
      •      duszności

v  niedrożność kanałów łzowych

v  Entropiom i/lub Entropium

v  wypadanie gałki ocznej

v  owrzodzenie rogówki

v  rozszczep podniebienia

v  zbyt długie podniebienie miękkie

v  przetrwałe zęby mleczne

v  nieprawidłowe rozstawienie zębów

             w zębodołach

v  przodozgryz

v  zespół wąskiej żuchwy

v  wodogłowie

v  guzy wewnątrzczaszkowe

PROBLEMY POZACZASZKOWE

v  wady rozwojowe serca i naczyń
      •      Endokardioza zastawki dwudzielnej serca

v  problemy z nadwagą

v  grzybice skórne

v  nieprawidłowości w budowie miednicy

fot. rożne stopnie dysplazji otworu potylicznego u pekińczyków

Dlatego przed zakupem psa rasy krotkopyskiej należy mieć pełną świadomość jego wyboru. Powinniśmy wybierać psy z pewnych hodowli po zdrowych rodzicach. Musimy przede wszystkim być przygotowani na pojawienie się nieprawidłowości wymagającej korekty chirurgicznej lub leczenia  naszego psa. Bardzo ważna jest również profilaktyka ( wkrótce).

KATARZYNA PĘZIŃSKA-KIJAK

Literatura:

Bannasch D, Young A, Myers J, Truvé K, Dickinson P, Gregg J, Davis R, Bongcam-Rudloff E, Webster MT, Lindblad-Toh K, Pedersen N - PLoS ONE (2010).Localization of Canine Brachycephaly Using an Across Breed Mapping Approach Helton W.S.2009. Cephalic index and perceived dog trainability. behavioral Processes 80,355-358. 2. Koch D.A., Arnold S., Hubler M., Montavon P.M.2003. Brachycephalic Syndrome in Dogs.25,1,48-54. Kupczyńska M., WąsowiczM., Barszcz K., PobłockiP., Michalczuka.2008.Przyżyciowe kryteria morfometryczne głowy psów brachycefalicznych.medycyna wet.64(5),702-706. Helton W.S.2009. Cephalic index and perceived dog trainability. behavioral Processes 80,355-358. 2. Koch D.A., Arnold S., Hubler M., Montavon P.M.2003. Brachycephalic Syndrome in Dogs.25,1,48-54.